برفت حشمت محمود و در زمانه نماند
جز اين فسانه كه نشناخت قدر فردوسي

مقاله آقاي سيروس علي نژاد را در BBC خواندم. توصيفي كه از وضع اسفبار مرحوم بهار در اواخر عمر (به نقل از خاطرات دختر بهار) آورده برايم ناراحت كننده بود. تازگي نداشت ولي ناراحت كننده بود. وقتي چاپ جديد لغتنامه دهخدا (انتشارات دانشگاه تهران) وارد خانه ما شد, نگاهي به مقدمه اش انداختم, كه در آن مشروح صورت جلسات مجلس در خصوص حمايت مالي از چاپ لغتنامه آمده بود. (يادم نيست چه سالي بود, ولي مرحوم مصدق در آن زمان نماينده مجلس بوده) وقتي آن را براي دوستانم نقل ميكردم هميشه ميگفتم بعد از فردوسي بزرگترين جفا در حق دهخدا روا شده, (در نوشته آقاي علي نژاد آمده كه خانه اي كه "هيچ بنايي تويش نمينشست" را در اختيار مرحوم دهخدا قرار داده بودند كه فيشهايش را در آن نگهداري كند, در واقع دليل بي خانمان بودن دهخدا اين بوده كه به تصويب مجلس وقت, دولت منزل مسكوني دهخدا را از ايشان خريد و هزينه چاپ لغتنامه را در به عنوان بهاي خانه در اختيار ايشان گذاشت) ولي ظاهرا دهخدا اوضاعش خيلي بيريخت تر از ساير بزرگان ادبيات نبوده. حالا اينها كه بزرگان طراز اول ادبيات فارسي هم نيستند, يادم هست اوايل دهه 70 شمسي بود كه وزير وقت علوم (اسمش را نميبرم كه همين مقدار كم هم حيف است به شهرتش اضافه شود) در مصاحبه اي -نميدانم به چه مناسبت- گفته بود (نقل به مضمون): "اگر سعدي در زمان ما بود, خودش را با شرايط ما(؟) تطبيق ميداد, ولي فردوسي چون مدح شاهان را زياد گفته(!) اگر الان زنده بود نميتوانست استاد دانشگاه شود" آنوقت دل به دهخدا و بهار ميسوزانند...
در عصر جديد و در كشورهاي پيشرفته اما, حكايت به گونه اي ديگر است: نخبگان از گرسنگي نميميرند و از بي سرپناهي در رنج نيستند. وقتي از برنده جايزه نوبل شيمي امسال (يادم نيست كدام يكي شان) پرسيدند كه ميخواهد با پول جايزه چه كند, جواب داد: "فكر كنم موقعش رسيده كه يك موبايل بخرم. اين روزها همه موبايل دارند."
البته اين احتمال هم هست كه دليل اينكه طايفه اهل علم خيلي خودشان را براي پول درآوردن خسته نميكنند, يك چيزي شبيه اين باشد. كي ميداند, هرچه باشد آنها دو تا پيرهن بيشتر پاره كرده اند...
راستي موضوع انشا را يادم رفت بنويسم: "علم بهتر است يا ثروت؟"

Posted @ 1/12/2004 01:15:00 PM

______________________________________________
Comments: Post a Comment